Yarık Damak ve Dudak Onarımı

Dudak yarığı (Cleft lip) halk arasında tavşan dudak ya da kurt ağzı terimleri ile adlandırılmaktadır. Dudak yarıkları genellikle doğumsal olarak oluşmaktadır. Damak ve dudaklarda meydana gelen değişimler anne karnında yüzün gelişimi sırasında başlamaktadır. Anne karnında birleşmesi gereken parçaların eksik ve düzensiz bir şekilde birleşmesi ya da hiç birleşmemesi sonucunda damak ve dudak yarıkları oluşmaktadır. Ülkemizde de yaklaşık olarak her bin doğumda bir bebekte damak ya da dudak yarığı hastalığı görülmektedir. Bazı sendromik durumlar hariç; dudak damak yarığı olan hastalarda genellikle zeka geriliği görülmez.

Damak ve dudak yarıklarında ailelerin en büyük görevlerinden birisi beslenmesine dikkat etmek ve özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından çocuğu korumaktır. Özellikle damak yarıklarında konuşma bozuklukları oluşabilir. Bunu önlemek için damak yarığı ameliyatı konuşma başlamadan önce yapılmalıdır.

Konuşma bozukluğu gelişen çocuklarda ise aile çocuklarını psikolojik olarak desteklemelidir. Bunun önüne geçmek amacıyla uzman bir konuşma terapistinden ve psikologdan yardım alarak hem çocuğunuzun konuşmasının düzelmesine hem de psikolojisinin bozulmamasını sağlamış olursunuz. Bunun yanı sıra evde yapacağınız etkinlikler ile birlikte sizlerde çocuklarınızın bu konuşma bozukluğunu giderebilir ve bu durum karşısında moral bulmasına katkı sağlayabilirsiniz. Gerekirse başka ameliyatlarla konuşmanın düzeltilmesi sağlanabilir.

Damak ve Dudak Yarığı Neden Oluşur?
Damak ve dudak yarıkları genellikle genetik olarak anne karnında oluşmaya başlamakta ve nesillere aktarılmaktadır.

Sizler için bu yazımızda damak ve dudak yarığı oluşmasının nedenlerini listeledik;

Genetik ve kalıtsal faktörler Anne karnında gelişimi etkileyen dış etkenler ve çevresel faktörler
Yakın akraba evlilikleri
Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı maddelerin kullanılması
Gereğinden fazla ve gereksiz ilaç kullanımı
Vitamin ve protein eksiklikleri

Damak ve Dudak Yarığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Damak ve dudak yarığının giderilmesi amacıyla yapılan tedaviler damak ve dudakta yer alan bozuklukların derecesine ve çocuğun iyileşme ve gelişim sürecine göre 3 aylık olduğunda ve 18 yaşına kadar birkaç seanslık işlem ile yapılabilmektedir. Damak ve dudak yarığı tipleri 3 ana başlık üzerinden değerlendirilmektedir. Bunlar; Sadece dudak yarığı, sadece damak yarığı ve hem dudak hem de damak yarığı olmak üzere sınıflandırılmıştır. Damak ve dudak yarıkları hafif şekillerde görülebildiği gibi damak ve dudağın tamamen ayrılmış şekliyle de görülebilmektedir. Bunların yanı sıra damak ve dudak ayrımında yer alan problem neticesinde dişlerin ve burnun gelişimi de etkilenebilmektedir.

Dudak yarığı ameliyatının gerçekleştirilebilmesi için bebeğin en az 3 aylık olması gerekmektedir. Dudak yarığı operasyonunun gerçekleştirilebilmesi için ise bebeğin en az 9 aylık olması gerekmektedir ve konuşmanın geliştiği 18-24 ayı geçmemelidir Bu aşamalar uzman doktor tarafından sağlanacak yardım ile damak aparetleri tarafından bebeğin beslenmesi ve küçük nebze de olsa yarığın küçültülmesi sağlanabilmektedir. Bebeklerin ameliyat önce anne sütü ile beslenerek uygun kilolara ulaşması sağlanmalıdır.

Dudak yarıklarında beslenme kolay olsa da damak yarıklarında aynı durum söz konusu değildir. Damak yarıklarında gıdanın burun boşluğuna kolay geçmesi ve sıkça reflü görülmesi nedeniyle oldukça dikkat edilmesi gerekmektedir. Damak ve dudak yarıklarının tedavisi uzun bir süreçtir. Bu süreçte sizlere Plastik Cerrahlar, konuşma terapistleri, diş hekimleri ve kulak burun boğaz uzmanları yardımcı olmaktadır.

Eğer çocuğunuzun yeterince büyüdükten sonra bu ameliyata karar vermiş iseniz sosyal danışman ya da psikolog desteğinden faydalanabilirsiniz. Damak yarığına sahip olan bebeklerde genellikle görülen rahatsızlıklardan birisi de orta kulakta sıvı birikmesidir. Bu konuda ileride bebeğinizin işitme duyusunu kaybetmesini istemiyorsanız oldukça hassas davranmanız gerekmektedir. Bunun için belirli aralıklarda kulak muayenesinin kesinlikle yapılmasını tavsiye ederiz.

Damak ve Dudak Yarığı Ameliyatı Sonrası Beslenme
Dudak ve damak yarığı operasyonlarından sonra bebeğinizi rahatlatacak ve hafif uyku veren ilaçlardan yararlanılmaktadır. İlk olarak su ihtiyacı daha sonra ise anne sütü ihtiyacı sağlanır ve ağza şırınga ile damlalar halinde verilir. Bebeğin emme yapma istemesi bulunan dikişleri gerebileceğinden engellenmelidir. Bebeğin dikiş alanlarını elinizden geldiğince temiz tutmaya çalışmalısınız. Bebeklerinizin dudaklarını ya da dikiş alanlarını oynamasını engellemek için kolluk şeklindeki aparatlardan faydalanabilirsiniz.

Damak yarığı ameliyatında ise dudak yarığı ameliyatından farklı olarak emilen dikişler kullanılmaktadır. Damak yarığında operasyon bölgesinde ilk günlerde ödem, kanama ve kaşıntı gibi durumlar gözlemlenebilmektedir. Damak yarığı ameliyatından sonra dikkat etmeniz gereken en önemli nokta ise ameliyat bölgesine zarar verebilecek şekilde bebeğinizin ağzına sokabileceği ya da parmağı ile zarar verebileceği durumları önlemektedir. Bu ameliyatlardan sonra enfeksiyon çok nadir olarak görülebilmektedir bunun oluşmaması amacıyla bebeğinize doktor tarafından antibiyotik etkili şuruplar verilmektedir.

Damak yarığı operasyonlarından sonra damak kaslarının yeterince çalışmamasına bağlı olarak konuşma bozuklukları görülebilmektedir. Onarım sırasında yumuşak damak kaslarının olması gereken şekle getirilmesi konuşma bozukluğunun önüne geçilmesine ve azaltılmasına yardımcıdır ancak sadece ameliyat bu hususta yeterli olmamaktadır. Bunun yanı sıra çocuğunuzu psikolojik olarak destekleyerek bir konuşma terapistinden yardım almanız gerekmektedir.